DİŞ
ÇÜRÜMESİ Diş çürümesi "medeniyet hastalığı "dır.
Çünkü sanayileşmiş memleketlerin insanı taneli bitkiler yerine pişirilmeye hazır veya pişmiş
konserve tipi yemekler yiyor. Elma, armut, ayva gibi meyvelerin ısırılarak yenmesi adeta
unutulmuştur. Bunların yerine gazoz, meyve suyu içiliyor. Bol şekerli, beyaz undan mamul tatlılar
sofradan eksik olmuyor. Öğün aralarında çikolata, cips, envai çeşit şekerlemeler yeniyor. Bu
maddeler diş ve diş etlerini tembelleştiriyor. Çünkü bunlar çiğnemeyi gerektirmeyen yumuşak
gıdalardır. Dahası var: Şeker ve beyaz undan yapılan yiyecekler diş aralarına sızarak
bakterilerin rahatça yerleşip çogalabilecekleri bir ortam hazırlıyor. Bakteriler diş etine, diş
minesine hücum ederek burada yıkıma sebep oluyorlar. Ondan sonra diş çürükleri, ağrılı dişeti
apseleri ortaya çıkıyor. İlerlemiş vakalarda dişeti ile dişlerin birleştirği
yerde cerahat kesecikleri teşekkül eder. Dişler yuvalarından gevşer. Dişetleri çekilir. Dişlerin
boyun kısımları meydana çıkar. Çoğu anne-babalar, "nasıl olsa
düşüp yerine yenileri gelecek" düşüncesi ile çocukların diş çürüklerini ciddiye almazlar. Bu
mantık, bir değil, birçok yönden yanlıştır. Herşeyden önce, dişlerin hepsi yenilenmez. 32 dişten
yalnız 20 tanesi "sütdişi"dir. Diğerleri değişmeyen "kalıcı dişler "dir. Çürük dişler, çocuğu
rahatsız ettiği gibi; kulak iltihabı, baş ağrısı, hazım bozukluğu ve benzeri yan etkiler yapar. Süt
dişleri çıkarken belli bir sıra takip eder ve düşerken de yine belli bir sıra takip ederler. Çürüyen
ve çekilmek zorunda kalınan bir dişin yerine yenisi zamanı gelmekçe çıkmayacaktır. Kalıcı
dişlerin düzgün ve sağlam çıkması yanlarındaki süt dişlerinin yerinde kalması ile mümkündür.
Çürüyen ve zamanından önce çekilen bir süt dişinin yanındaki kalıcı diş çıkarken çarpılıp
bozulacaktır. Kalsiyum eksikliği, fazla sentetik D vitamini verilmesi,
yalancı meme verilirken şekere veya bala batırılması, öğün aralarında ve bilhassa yatarken
şekerleme veya çukulata yedirilmesi diş çürümelerini hızlandıran
faktörlerdir. Tedavi: * Dişlerinde çürüme başladığı
zaman çocuğu mutlaka bir diş hekimine götürünüz. * Ağrı gece vakti yakalamış
ise,çocuğun ağzını karbonatlı su ile çalkalayınız. Aspirin veriniz. Eğer dişte boşluk varsa, bunu
yonca yaprağı yağına batırılmış bir pamukla tıkayınız. Korunma: * Çocuklara yemek aralarında şeker, çukulata ve benzeri tatlı şeyler
vermeyiniz. * Yemeklerden sonra diş fırçalama alışkanlığı kazandırınız. En iyi fırça
misvaktır. * Alman Beslenme Uzmanı Dr. Wolfgang Juhre, "Ev Doktoru" adlı kitabında
diyor ki: "Sebze ve meyveleri iyice yıkadıktan sonra ısırarak kabukları ile birlike yemek, kaba
öğütülmüş undan yapılan kara ekmeği yemek diş hastalıklannın en tabii tedavi
usulüdür." * Anne sütü vermek de diş sağlığı yönünden çok
önemlidir. DİŞLERtN DİĞER
BOZUKLUKLARI * Diş sıcakta, soğukta ve şekerli gıdalar yendiğinde
sızlıyor, içine gıda artıkları dolduğu hissediliyorsa dentin çürüğü söz konusudur.
Diş, canlılığını muhafaza ediyordur. Yapılacak iş, muhakkak diş hekimine müracaat edip çürüğü
temizleyip kazıtmak ve uygun bir dolgu ile telafi etmektir. * Kronik periodantal apse:
Diş sık şişer, sallanır. Antibiyotiklerle bir süre sonra düzelir. Burada kemiğe yerleşmiş bir
apse mevzubahistir. Dişin şiş olmadığı zamanda çekilmesi gerekir. Çünkü ihtilap, boğaza ve
başka kritik organlara sıçrayabilir. * Diş kanaması: Ağrı sızı yokken dişlerin sık
kanaması diş etlerinizin masaja ihtiyacı olduğunu gösterir. Dişler ve etleri en az günde üç defa
fırçalanmalıdır. Misvak avantajlıdır. Diş araları diş ipi ile mükemmel temizlenebilir. Fırça ve diş ipi
beraber kullanılmalıdır. Son olarak, hiç bir protez hakiki dişin yerini
tutamaz. Sunî dişler vücuda yapılan birer yamadır. Çekilen dişler bir daha yerine gelmez. Ama
tam damak (total protez) yaptırma şansı her zaman olabilir. Bu yüzden kullanılabilecek ve
kurtarılabilecek dişten son ana kadar yararlanmak lazımdır. Bir kişiye en yakışan diş, kendi
dişidir.